Katalizator jest bardzo ważnym elementem w samochodzie z silnikiem benzynowym. Pełni on niezwykle cenną rolę – nie tylko jako oczyszczacz spalin. To właśnie od katalizatora zależy prawidłowe funkcjonowanie jednostki napędowej oraz jej osiągi.
- Jak zbudowany jest katalizator?
- Na jakiej zasadzie działa katalizator?
- Jakie są najczęstsze awarie katalizatora?
W poniższym artykule znajdziesz podstawowe informacje związane z katalizatorem – jego budową, działaniem oraz najczęstszymi awariami.
Jak zbudowany jest katalizator?
Katalizator jest to element samochodu, który umiejscowiony jest najczęściej w odległości kilkudziesięciu centymetrów za kolektorem wydechowym. W nowszych autach, które spełniają wygórowane normy dotyczące emisji spalin, montowanych jest więcej katalizatorów – dwa lub trzy.
Katalizator składa się z czterech podstawowych elementów, takich jak:
- Obudowa – przypomina ona podłużną metalową puszką z izolacją cieplną. Od jej przedniej części doprowadzona jest do niej rura wydechowa, której funkcją jest zbieranie spalin z kolektora wydechowego. Z katalizatora wychodzi jeszcze jedna rura, która odprowadza oczyszczone spaliny do tłumika.
- Powłoka pośrednia – je rolą jest zapewnienie optymalnych warunków dla kolejnej powłoki, jaką jest powłoka aktywna katalitycznie. Pokrywa wszystkie kanaliki na nośniku, dzięki swojej porowatej strukturze.
- Powłoka aktywna katalitycznie- jest to najważniejsza, a zarazem najdroższa część katalizatora. Wykonana jest z pierwiastków, których zadaniem jest wchodzenie w reakcje chemiczne ze szkodliwymi elementami spalin oraz zobojętnianie ich do takiej postaci, jaka jest nieszkodliwa dla środowiska.
- Nośnik – stanowi wewnętrzną strukturę, przypominającą swoim przekrojem plaster miodu. Składa się z tysięcy kanalików, które umożliwiają przepływ spalin. Najczęściej powstaje z metalu lub z ceramiki.
Na jakiej zasadzie działa katalizator?
Wyglądem katalizator może przypominać tłumik w układzie wydechowym. To blaszana puszka, która zawiera wiele kanałów o strukturze plastra miodu, pokryta jest właściwymi pierwiastkami – nierzadko platyną. Dlatego też kradzież katalizatorów jest dość częstym zjawiskiem.
Działanie związków chemicznych, znajdujących się w katalizatorze, ma na celu redukcję trujących składników, które są zawarte w spalinach. Odbywa się to w wyniku reakcji chemicznej zachodzącej między gazami spalinowymi.
Jakie są najczęstsze awarie katalizatora?
Katalizatory są dość trwałymi urządzeniami, które narażone są na niekorzystne warunki swojej pracy, takie jak różnice temperatur, wilgoć związana z opadami śniegu lub deszczu czy też narażenia na uderzenia. Większość z nich jednak jest w stanie wytrzymać przebieg wynoszący ok. 200 tysięcy kilometrów – albo i dłużej. O niewłaściwej pracy katalizatora możemy dowiedzieć się, m.in. wykonując okresowe badania techniczne.
Niektóre z katalizatorów ceramicznych, które są starszej generacji, mogą być mniej odporne na zużycie mechaniczne. Dochodzi wtedy do zużycia mechanicznego. Jest to dość powszechne w silnikach z LPG, z nieprawidłowo wyregulowaną instalacją gazową. Jednak problem ten może pojawić się również w aucie, w który silnik jest wyłącznie na benzynę.
Do awarii może dojść wtedy, gdy podejmujemy próbę uruchomienia silnika przez tzw. zaciąg – holowanie przez inne auto. Jest to związane z ryzykiem, że paliwo dostanie się do katalizatora, gdzie ulegnie spaleniu, co spowoduje nagły wzrost temperatury. Do zepsucia katalizatora może dojść również wtedy, gdy po osiągnięciu optymalnej temperatury pracy silnika, wjedziemy w duży zbiornik wody, np. w kałużę. Wówczas nastąpić może gwałtowne schłodzenie, co może mieć wpływ na dalszą pracę katalizatora.
